“Không ít tập đoàn dệt may của Mỹ và châu Âu đang dịch chuyển nhà máy sang các vị trí địa lý gần hơn như Trung Mỹ, châu Phi để hạ giá thành vận chuyển cũng như chi phí nhân công.”. Đó là những thực tế đã được ông Bùi Việt Quang, Tổng giám đốc Công ty cổ phần May Sông Hồng (mã chứng khoán MSH), chia sẻ tại đại hội cổ đông thường niên 2023.
Có thể điều này lại dấy lên sự nghi ngại, u ám về tương lai của các nhà máy Dệt May Việt Nam. Mình xin chia sẻ góc nhìn của một người lạc quan:
1. ĐẤT LÀNH CHIM ĐẬU, HẾT LÀNH CHIM BAY
Các công ty hoạt động trên nguyên tắc tạo ra lợi nhuận. Khi đầu tư vào Việt Nam có lợi thì họ vào và ngược lại. Nên chuyện họ đến hay đi là vì lợi ích của họ, không phải vì thương dân Việt Nam. Vậy nên, khi ta không kiểm soát chuyện họ đến hay họ đi, thì hãy kiểm soát những chọn lựa tốt nhất cho người dân Việt Nam. Người dân được định nghĩa ở đây là những bạn trẻ đang ở độ tuổi lao động.
Trong ngành dệt may, sự nâng cao dần các tiêu chuẩn về môi trường, xuất xứ nguyên vật liệu, đời sống người lao động.. dần dần tạo ra tính ổn định, bền vững hơn và đồng thời cũng sàng lọc những doanh nghiệp không theo kịp, những mặt hàng không còn lợi thế ở Việt Nam. Đó là lẽ tự nhiên trong kinh doanh mà chúng ta cần nhận ra.
2. CHÚNG TA CÓ BAO NHIÊU CHỌN LỰA?
Mình tốt nghiệp Đại học năm 2004. Khi đó, đi làm cho Công ty nước ngoài (MNC) là Chọn lựa số một. Với các bạn trẻ cùng tuổi thời đó, chọn lựa cũng rất nhiều nhưng đa phần sẽ chọn làm ở khối SẢN XUẤT (nhà máy, công trường xây dựng,..) hoặc DỊCH VỤ (nhà hàng, khách sạn, logistics, môi giới..) hơn là làm NÔNG NGHIỆP vì đỡ cực, đỡ phụ thuộc thiên nhiên, mùa vụ.
Riết rồi theo thời gian, công thức của các bạn trẻ ở tỉnh như mình là: “lên Sài gòn lập nghiệp”. Lập nghiệp thì rộng lắm: phụ bán cà phê, phụ bán quán ăn, giúp việc nhà, công nhân xí nghiệp may, nhà máy,.. Và khi chúng ta đã có việc làm, chúng ta sẽ bắt đầu cân nhắc những chuyện dài hơi hơn: xây nhà trọ cho thuê, mở nhà trẻ, mua bán chứng khoán, đất đai.. Chí ít, đó là con đường của thế hệ GenX, GenY đã trải qua.
Người Việt mình có 2 đặc điểm quan trọng: CHĂM CHỈ và KHÉO TAY. Các việc tỉ mỉ, tẩn mẩn như MAY, MỘC,.. chúng ta làm tốt. Thế nên các ông chủ tư bản mới đưa việc về cho người Việt mình làm. Và chúng ta vì làm được i) điều ta có thế mạnh, và ii) được trả tiền, thì chúng ta đã có được 2/4 yếu tố của IKIGAI rồi còn gì. Cho nên, khi công việc ngành Dệt May không còn nhiều, người lao động sẽ phải nhanh chóng tìm ra hướng khác để có cơ hội thay vì bám trụ trong một ngành đang giảm dần nhu cầu lao động! Chúng ta có nhiều chọn lựa mà!
3. VÌ SAO NHU CẦU LAO ĐỘNG NGÀNH MAY SẼ GIẢM?
Và thực tế ngày nay: các nhà máy thâm dụng lao động như May, Giày, Gỗ, Điện tử… đang dịch chuyển ra xa các Thành phố công nghiệp quen thuộc (Bình Dương, Bắc Ninh, Đồng Nai..) để đến với An Giang, Bắc Giang, Bình Định,.. Ở đó, người Công nhân không phải sống xa nhà (đỡ tốn tiền tàu xe Tết), không tốn tiền nhà trọ, tự nấu ăn với chi phí thấp, có thời gian đi tắm biển, leo núi, vui chơi cùng bạn bè, người thân. Với mức thu nhập 7 – 8 triệu mà ở vùng xa thì họ sống thoải mái vô cùng! Cho nên, hãy giảm bớt các công việc nặng nhọc cho các nước đang cần việc mà đông dân như Pakistan, Bangladesh,.. để người Công nhân của chúng ta may những món đồ giá trị cao như của Zara, H&M, Uniqlo,..
4. GÓC NHÌN CỦA MỘT NGƯỜI LẠC QUAN
Hồi xưa, ở quê hầu như khó có cơ hội việc làm nên người trẻ mới phải bôn ba chốn thị thành. Để xin vào vị trí giáo viên ở một huyện với mức lương ba cọc, ba đồng thì người có bằng đại học Sư phạm loại giỏi cũng phải tốn vài chục chai để chạy việc. Nay thì hầu như Tỉnh nào cũng có Vincom, Thế giới di động, Bách Hóa Xanh.. Hồi xưa internet chỉ phổ biến ở đô thị lớn, nay thì ở khắp nơi đều có sóng 4G phà phà. Vậy sao chúng ta không làm những thứ giá trị cao như DU LỊCH TRẢI NGHIỆM, FARMSTAY, HOMESTAY?
Thực tế là, Cảnh quan sông núi và Khí hậu Việt Nam là một TÀI NGUYÊN tuyệt vời mà MẸ THIÊN NHIÊN BAN TẶNG cho Việt Nam mình. Phải ở trong vai du khách quốc tế bạn mới thấy mỗi ngóc ngách của Việt Nam mình đều có vẻ đẹp riêng. Và với con người Việt Nam thân thiện, hòa bình, chúng ta gần như là một trong số ít nước chào đón mọi du khách từ Âu, Mỹ, Nga, Trung, Hàn, Nhật.. mà không phân biệt quốc tịch của họ. Khi du khách quốc tế đến Việt Nam du lịch, chúng ta sẽ cần một đội ngũ du lịch rất rất lớn. Cơ hội chính là ở đây!
Đọc cuốn “THƯƠNG HIỆU VIỆT NAM - THỜI KHẮC VÀNG” mình được khai sáng về THƯƠNG HIỆU QUỐC GIA. Vâng, Du lịch Việt Nam là một MỎ VÀNG nhưng chúng ta chưa biết khai thác. Mấy ngày qua, trên mạng xã hội “rần rần” bài phát biểu của bác Phạm Văn Thiều – Chủ tịch Tỉnh Bạc Liêu. Sao không thử nghĩ về lực lượng lao động trong ngành May và chuyển dịch sang ngành Du lịch?
Nhận thức về vị thế Việt Nam hôm nay và tương lai Việt Nam phía trước là rất quan trọng để định hướng cho Hành động. Như đã nói nhiều lần, mình tin là TƯƠNG LAI VIỆT NAM ĐANG RẤT SÁNG! Hãy cùng nhau, mỗi người, là một ĐẠI SỨ THƯƠNG HIỆU VIỆT NAM nhé cả nhà ơi!
Trân trọng và Yêu thương,
Nguồn: