Sáng nay, 19/02/2022, lướt tin báo Tuổi trẻ ONLINE, ngay ở trang đầu, mình thấy bài này. Tò mò, mình đọc vào và thấy vô cùng bức xúc.
Mình chia sẻ góc nhìn của mình về câu chuyện này:
1. Chữ "Đạo Nhái" được hiểu thế nào cho đúng? - Chúng ta thường được dạy: Copy bài của bạn là xấu. Chúng ta thường được dạy: sự sáng tạo là không được copy của người khác. - Vậy thì có bao nhiêu người đang dùng Canva để thiết kế tài liệu giảng dạy, bài tiểu luận, thuyết trình? Có bao nhiêu người đang dùng hình ảnh vô tận search từ Google để minh hoạ cho bài trình bày của mình? Tận dụng trí tuệ của người đã làm ra nó, điều chỉnh theo ý của riêng mình, và có một tác phẩm của riêng mình có gọi là "Đạo Nhái"? - Việt Nam mình là nước đi sau, nếu chúng ta kiên quyết là cái gì cũng phải có sự tôn trọng bản quyền, quyền tác giả, mình xin hỏi: Có bao nhiêu người mua bản quyền Windows, Office? Mình rất quý bác Phạm Hồng Phước, người ở thời điểm 2000 đã tổng hợp và chia sẻ phần mềm crack Windows, Office, và nhiều phần mềm khác. Vì nhờ Bác, mình tiếp cận được với giai đoạn sơ khai công nghệ, khi mà tiền ăn còn khó thì nói chi tiền mua bản quyền? Xin hỏi, có ai biết mô hình Chợ điện tử là giống eBay, Ngân Lượng là giống Paypal? Chúng ta là nước đi sau, học hỏi để phát triển là giai đoạn tất yếu. Nếu đem Đạo đức ra để rao giảng, mình khuyên bạn nên đọc cuốn "Phải trái, Đúng sai", là quyển sách best-seller tại Mỹ của giáo sư Michael Sandel, đại học Harvard, để hiểu rõ bản chất của những mệnh đề truyền thông kiểu "Đạo nhái". Ai bày ra cái thuật ngữ này, bạn có biết không? - Mình nói luôn, lúc đi học phổ thông, mình cũng có Copy bài của bạn giỏi hơn mình, và mình cũng từng bị mất 50% điểm hồi học Đại học vì Cho bạn khác coi bài. Nếu theo Đạo đức học thì mình sai, nhưng mình biết và mình chọn điều đó khi phải cân nhắc yếu tố tình bạn, yếu tố hình ảnh với gia đình, xã hội. Nên không có một "khuôn vàng, thước ngọc" nào áp đặt đâu bạn ơi!
2. Hoạ sỹ Dương Ngân Hải đã làm gì sai?
Hoạ sỹ Hải có tham chiếu một Bức tranh cổ động khá nổi tiếng từ thời 1980 để vẽ nên tác phẩm của mình. Chắc chỉ có thế hệ của những cô chú năm 5x, 6x may ra có thể biết, chứ như thời 7x trở đi làm sao biết được sự tồn tại của tác phẩm này?
Vậy ai là người có quyền quyết định, "tuyên án" rằng Hoạ sỹ Hải đã làm sai? Họ quyết định dựa trên cơ sở nào? Họ quyết định cho một câu chuyện xảy ra ở thời điểm 2017 và đưa lên mạng xã hội vào thời điểm 2020 bằng ý kiến cá nhân của họ. Và đơn vị đưa ra ý kiến chính là Bộ VHTTDL "..Ông cũng nói thông tin trao giải khuyến khích cuộc thi sáng tác tranh cổ động Tuyên truyền văn hóa năm Chủ tịch ASEAN 2020 cho tác phẩm Một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng của họa sĩ Dương Ngân Hải là chưa chính xác. Ban tổ chức chưa chính thức công bố giải thưởng của cuộc thi này"..
Vì sao chuyện xảy ra từ thời 2020, nay lại nằm trên phía trang đầu của Báo Tuổi trẻ? Hay là cứ phải "giật tít, câu view, ném đá, scandal" để hút độc giả? Chuyện Sao Hàn, Sao Nhật abc xyz nhan nhản ra đấy, sao cứ lấy người Việt mình ra mà ném đá?
3. Nếu Hoạ sỹ Dương Ngân Hải thừa nhận mình sai, vậy thiệt hại là bao nhiêu và thiệt hại cho ai?
Giả sử như anh Hải thừa nhận là sai, Ai gánh thiệt hại? Giá trị bao nhiêu? Mình đọc bài và cảm nhận sâu sắc những Câu chữ của Bài viết mang đầy tính "kết tội" khi trích dẫn những câu nói chân tình của anh Hải rằng anh ấy đã sai.
"Tôi rất buồn, cảm giác bế tắc tới mức không muốn sống, nhục nhã quá, chỉ còn muốn chui xuống lỗ", họa sĩ thành thật chia sẻ. Chiều 6-7, anh Dương Ngân Hải đã có những chia sẻ chân thành với Tuổi Trẻ Online về thông tin cho rằng anh đã "đạo nhái" hai tác phẩm của hai họa sĩ Liên Xô và Ukraine, đem dự thi và được trao giải hai cuộc thi sáng tác tranh cổ động do Cục Văn hóa cơ sở thuộc Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch tổ chức năm 2017 và 2020, cũng như "cơn bão táp dư luận" mà anh và gia đình đang phải gánh chịu.
Mình đã từng trải qua giai đoạn "Cơn bão táp dư luận" và mình cảm nhận sâu sắc cảm giác của Người trong Tâm Bão. Sau này, đọc cuốn sách của bác Đặng Hoàng Giang nói về Văn hoá ứng xử trên Mạng xã hội, cũng đồng cảm bởi những phút giây như vậy. Sự thật, mình nghĩ anh Hải chẳng sợ gì, chỉ sợ mỗi yếu tố là GIA ĐÌNH BỊ ẢNH HƯỞNG. Bạn có hình dung cảnh Con bạn đi học và bạn bè bêu rếu "Bố mày đạo nhái" nó sẽ ảnh hưởng tương lại của Gia đình anh ấy thế nào không?
4. Hoạ sỹ Dương Ngân Hải "làm sai mà không biết mình sai", hay là "làm nghệ thuật thì được nhưng chưa biết cách ứng xử với truyền thông?"
Theo mình, việc anh Hải sáng tác và nộp bài cho BTC Cuộc thi, thì trách nhiệm thẩm định, đánh giá phải nằm ở BTC. Chuyện các Hoạ sỹ khác tìm kiếm và đi chứng minh anh Hải có yếu tố copy trong tác phẩm thì trách nhiệm vẫn ở BTC. BTC không đủ khả năng thẩm định hết, đã trao giải, sau đó lại thu hồi giải và đồng tình chuyện đó là sai, thì xin thưa, "méo có thằng nào dám thi lần 2 vì nó như cái án treo, chả biết khi nào rớt xuống đầu mình".
Nên ngày xưa có câu chuyện hài: Một vị quan bị ghen ghét, trong buổi tiệc, vô tình ăn một miếng vốn sẽ bị kết tội phạm huý và ai cũng thấy. Vua cho vị quan ấy lời phát biểu cuối cùng. Vị Quan đồng ý là mình đã phạm lỗi và đồng ý tội chết, chỉ xin một điều: ai trông thấy tôi làm chuyện sai này sẽ bị móc mắt. Thế là, ai cũng từ chối, không thấy. Tua một hồi, không ai thấy nữa, thì sự việc ấy coi như chưa từng xảy ra..
Hoặc một câu chuyện tương tự: Một vị sư đi ngang giếng nước, thấy có một cái quần nổi lềnh bềnh, liền theo phản xạ chửi liền "Tổ cha đứa nào làm rớt quần xuống giếng, Giếng nước là để lấy nước cúng Phật mà..". Xong tới gần thì nhận ra cái quần đó ..của mình, thế là ngó ngang ngó dọc coi ai nhìn thấy không, rồi vớt lên và chuồn thẳng. Nghĩa là, mở miệng nói chuyện đạo đức, phán xét nó dễ cực kỳ, nhưng khi nào mình ở trong hoàn cảnh đó, mới biết là khẩu nghiệp nó ra sao.
Túm cái quần lại, NGƯỜI VIỆT ƠI, XIN ĐỪNG NÉM ĐÁ NHAU!!! Các bạn làm Truyền thông ơi, ĐẤT NƯỚC MÌNH ĐÃ GÁNH ĐỦ ĐAU THƯƠNG VÌ COVID-19 RỒI, XIN HÃY LAN TOẢ TINH THẦN TÍCH CỰC, ĐỂ MAU HỒI PHỤC KINH TẾ, ĐỂ ANH EM CÓ CÔNG ĂN VIỆC LÀM, ĐỂ SÀI GÒN VỀ LẠI NHỊP SỐNG NHỘN NHỊP.. ĐỪNG CÂU VIEW BẰNG CÁCH NÉM ĐÁ NHÉ!!!!
Tuổi trẻ ơi, xin đừng để những bài viết kiểu này làm bẩn hình ảnh của Tuổi trẻ trong tôi..